İstanbul’da İktisat | Kitap Öneri ve İncelemesi #9
Prof. Dr. Çiğdem Boz tarafından kaleme alınan ve 274 sayfadan oluşan İstanbul’da İktisat, Efil Yayınevi tarafından 2024 yılında yayımlanmıştır. Bu kitap, ülkemiz akademisi ve iş dünyası açısından önemli bir konumda bulunan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin tarihini ve gelişimini ele almaktadır. Fakültenin geçmişi, mezun olan önemli akademisyenler ve değerli iktisatçılarla yapılan söyleşiler eşliğinde anlatılmıştır. Kitabın incelemesine geçmeden önce, yazar Prof. Dr. Çiğdem Boz’un hayatını ve akademik geçmişini kısaca tanıtmak, incelemenin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.
Kendisi de bir İstanbul Üniversitesi mezunu olan Prof. Dr. Çiğdem Boz, 1978 yılında Tokat’ta doğmuştur. 1995 yılında İzmir Maliye Meslek Lisesi’ni bitiren Boz, 2000 yılında İstanbul Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun olmuştur. Yüksek lisans eğitimini yine İstanbul Üniversitesi’nde tamamlamış ve 2005 yılında, “Sabit Sermaye Yatırımları ve 1980’den Günümüze Türkiye Analizi” başlıklı teziyle İktisat Anabilim Dalı’ndan yüksek lisans derecesi almıştır. Doktora eğitimini ise 2009 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü’nde tamamlamış, “Amartya Sen’in Yetkinlik Yaklaşımı: Teori ve Uygulama” başlıklı teziyle doktora unvanını kazanmıştır.
Prof. Dr. Çiğdem Boz, 2009-2014 yılları arasında Maltepe Üniversitesi İktisat Bölümü’nde Yardımcı Doçent Doktor olarak görev yapmıştır. 2014 yılında doçent, 2021 yılında ise profesör unvanını alarak akademik kariyerine devam etmektedir. Akademik çalışmalarının yanı sıra, 2011 yılında Maltepe Üniversitesi’nde öğrencileriyle birlikte “İktisadi Düşünce Tiyatrosu”nu kurmuştur. İktisat tarihinde fikirleriyle yer edinmiş önemli iktisatçıların düşüncelerini ele alan “Büyük İktisatçılar Yaşasalardı Ne Derlerdi?“ isimli oyunun ilk gösterimi, 2012 yılında Maltepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiştir.
Amatör olarak belgesel ve kısa film yönetmenliği de yapan Prof. Dr. Çiğdem Boz’un, Suriyeli mültecilerle ilgili iki kısa film çalışması bulunmaktadır. Yönetmenliğini üstlendiği İktisatçı belgeseli, 2019 yılında ilk kez gösterime girmiş ve birçok kurumda akademisyenler ile öğrencilere sunulmuştur. Daha önce sitemizde yayınladığımız “Ekonomi ve Finans Alanında İzlenmesi Gereken Belgesel Önerileri“ listesinde yer alan İktisatçı belgeseline dair öneri ve inceleme yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
İstanbul’da İktisat, kitap formatında okuyucularla buluşmadan önce, 11 Kasım 2022 tarihinde belgesel olarak gösterime girdi ve izleyicilerle buluştu. Prof. Dr. Çiğdem Boz tarafından yayınlanan belgeselin tanıtım videosunu buradan izleyebilirsiniz. Daha önce İktisatçı belgeselinde “Ankara“ ekolüne mensup iktisatçılara odaklanan Çiğdem Boz, bu belgeselde ise adından da anlaşılacağı üzere “İstanbul“ ekolüne mensup iktisatçılara odaklanıyor. Belgeselde yer alan iktisatçılarla yapılan söyleşiler ve onların fikirleri yazılı bir formata dönüştürülerek 2024 yılında kitap olarak yayımlandı.
14 Aralık 1936’da Atatürk’ün talimatlarıyla kurulan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin 85. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla hazırlanan bu eser, kuruluşunun üzerinden neredeyse 90 yıl geçen bu köklü kurumun tarihini ele alıyor. Fakültenin kuruluşundan bugüne kadar yaşadığı tarihsel olaylar ve gelişmeler, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun olan önemli iktisatçıların ve değerli akademisyenlerin gözlemleri, anıları ve ifadeleriyle aktarılıyor.
2024 yılının Aralık ayında 88. kuruluş yıl dönümü kutlanan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, kuruluşundan bu yana ülkemiz akademisine birçok değerli akademisyen kazandırmış ve binlerce öğrenci mezun etmiştir. Fakültenin mezunları, hem yurtiçinde hem de yurtdışında önemli şirketlerde görev alarak başarılarıyla adından söz ettirmiştir.
Sitemizde daha önce biyografisine yer verdiğimiz Prof. Dr. Asaf Savaş Akat‘ın yanı sıra Prof. Dr. Aziz Burak Atamtürk, Dr. Cüneyt Akman ve Prof. Dr. Ercan Eren gibi İstanbul Üniversitesi’nden mezun olmuş, akademik alana büyük katkılar sunan ve hayatlarını akademiye adayan 20 değerli iktisatçı ve akademisyen, görüş ve fikirleriyle bu eserde yer alıyor.
Dönemin sınav sistemi ve Türkiye’sini, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni tercih etme süreçlerini, neden İktisat bölümünü seçtiklerini ve bu süreçte yaşadıkları deneyimleri ele alıyorlar. Fakülteye girişlerinin ardından dönemin siyasi ve sosyal ortamını da değerlendiriyorlar. Bu konuları aktarırken yalnızca anı ve hatıralarını paylaşmakla kalmıyor, aynı zamanda iktisadi, tarihi, siyasi ve sosyal birçok önemli konuda değerli bilgiler sunuyorlar.
Akademik hayatını ve iktisatçı kimliğini sinematografiye olan ilgisiyle harmanlayarak değerli eserler ortaya koyan Prof. Dr. Çiğdem Boz, 2019 yılında yayımladığı İktisatçı belgeseliyle büyük ilgi görmüştü. Benzer şekilde, 2022 yılında yayımlanan İstanbul’da İktisat belgeseli de izleyicilerden büyük beğeni topladı. Bu eserde, değerlendirme ve söyleşileriyle yer alan akademisyenlerin katkılarının yanı sıra, Prof. Dr. Çiğdem Boz, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin kuruluşundan günümüze kadar olan tarihini ve gelişimini detaylı bir biçimde ele alıyor. Ancak belgesel yalnızca bu fakülteye odaklanmakla kalmayıp, Türkiye’deki iktisat tarihine de ışık tutarak hem fakültenin hem de ülke genelindeki iktisat disiplininin gelişimini gözler önüne seriyor.
Kitap incelememizin yanı sıra, kitabın ana odak noktası olan İstanbul Üniversitesi ve İktisat Fakültesi’ne de yer vermek, incelememizi daha kapsamlı hale getirecektir. Türkiye’nin en köklü eğitim kurumlarından biri olan İstanbul Üniversitesi, aynı zamanda ülkenin “en eski devlet üniversitesi“ unvanına sahiptir. 1453 yılında, Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesinin ardından kurulan bu üniversite, Fatih Sultan Mehmet’in şehri medeniyete uygun bir şekilde yeniden inşa etme, eğitim ve bilim faaliyetlerini geliştirme vizyonunun bir sonucu olarak hayata geçirilmiştir.
Osmanlı döneminde Darülfünun-ı Osmani, Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünunu gibi isimlerle bilinen İstanbul Üniversitesi, Cumhuriyet’in ilanından sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) aldığı bir kararla, 1933 yılında kapatılan Darülfünun’un yerine kurulmuştur. Aynı yıl bugünkü adını alarak yeniden yapılandırılan İstanbul Üniversitesi, o dönemde Türkiye’nin “ilk ve tek üniversitesi“ olarak eğitim-öğretim faaliyetlerine başlamıştır.
Üniversitenin yeniden kurulmasının ardından İstanbul Üniversitesi bünyesinde yer alan İktisat Fakültesi, 14 Aralık 1936 tarihinde kuruldu. 4 Mart 1937 tarihinde düzenlenen açılış töreniyle eğitim-öğretim faaliyetlerine başlayan fakülte, 1939-1940 akademik yılı sonunda ilk mezunlarını verdi. Bu mezunların verdiği ilk katkılardan biri, mezuniyetlerinden üç yıl sonra, 1 Mart 1943 tarihinde İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mezunları Cemiyeti’nin kurulması oldu. Fakültenin köklü tarihine sahip çıkan bu cemiyet, mezunları arasında güçlü bağlar kurulmasını sağlamakta ve uzun yıllar boyunca bir köprü görevi üstlenmektedir. 90 yıla yaklaşan tarihiyle İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde yaşanan birçok ekonomik, siyasi ve sosyal olaya tanıklık etmiş; bu süreçte köklü bir geçmiş ve güçlü bir gelenek oluşturmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; Türkiye’de iktisat biliminin gelişimine büyük katkılar sağlayan Prof. Dr. Erdoğan Alkin; sitemizde daha önce biyografisine yer verdiğimiz, akademisyen bir aileden gelen ve bu geleneği sürdüren ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin; Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nda diplomat olarak görev yapan Prof. Dr. Kerem Alkin; Borusan Holding’in kurucusu Asım Kocabıyık, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin yetiştirdiği önemli isimler arasında sayılabilir.
Fakülte, kamu kurumlarında görev yapan çok sayıda önemli diplomat ve bürokrat yetiştirmiş; ayrıca hem yurtiçinde hem de yurtdışında ekonomi ve finans alanında çalışan değerli mezunlar vermiştir. Bunun yanı sıra, fikirleriyle ekonomiye yön veren kıymetli iktisatçıların yetişmesinde de büyük bir rol oynamıştır. Ülkemiz adına büyük bir değer olan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, her yıl kuruluş yıl dönümünde düzenlenen çeşitli etkinliklerle anılmakta ve geçmişi onurlandırılmaktadır. Prof. Dr. Çiğdem Boz’un büyük emek ve katkılarıyla hazırlanan bu eser, görsel ve yazılı içeriğiyle ülkemizin iktisat tarihi ve gelişimine önemli bir değer katmaktadır.
