Kısa Pozisyon (Short) Nedir? ‘Short Açmak’ Ne Anlama Gelir?

İngilizce “short position” terimi, dilimizde kısa pozisyon şeklinde kullanılmaktadır. Kısa pozisyon, bir yatırımcının belirli bir finansal enstrümanı ödünç alarak satması ve daha sonra bu enstrümanı daha düşük bir fiyattan geri alarak kâr elde etmeyi amaçlaması anlamına gelir. Kısa pozisyon terimi genellikle hisse senedi, döviz, emtia ve diğer finansal enstrümanlarla ilişkilidir. Kısa pozisyon almak, yatırımcılara piyasanın düşeceği beklentisiyle kâr elde etme fırsatı sunar, ancak aynı zamanda piyasa beklentilerinin aksi yönde gerçekleşmesi durumunda potansiyel zararı da beraberinde getirir.

Kısa pozisyonun tam tersi, uzun pozisyondur. Uzun pozisyon, yatırımcının belirli bir varlık üzerinde değer kazanma beklentisiyle alım işlemi yapmasını ifade eder. Yani, yatırımcı belirli bir varlıkta fiyatların yükseleceğini düşünüyorsa, uzun pozisyon alır ve bu varlığı elinde tutar.

Kısa pozisyon alan bir yatırımcı, belirli bir finansal enstrümanın (hisse senedi, döviz, emtia vb.) değerinin düşeceği beklentisi içindedir. Yatırımcı, kısa pozisyon alarak söz konusu enstrümanı ödünç alır, satar ve daha sonra daha düşük bir fiyatla satın alarak ödünç aldığı enstrümanı geri verir. Kâr elde etmek için, yatırımcı varlığın değerinin düşeceğini öngörür.

“Short açma” tabiri, İngilizce “short selling” teriminin bir çevirisidir. “Short” kelimesi İngilizce’de “kısa” anlamına gelir ve bu terim, yatırımcının varlığı fiilen sahip olmadan satması anlamına gelir. Finansal piyasalarda oldukça sık kullanılan ‘short açmak’ tabiri buradan gelmektedir ve ‘kısa pozisyon alma durumunu’ yansıtmaktadır.

Kısa Pozisyon Almanın Adımları ve Detayları Nedir?

1. Piyasa Araştırması ve Analiz:
   • Öncelikle, kısa pozisyon almayı düşündüğünüz finansal enstrüman üzerinde kapsamlı bir piyasa araştırması yapın.
   • Teknik analiz ve temel analiz yöntemleriyle enstrümanın geçmiş performansını ve gelecekteki potansiyelini değerlendirin.
   • Şirket haberleri, ekonomik göstergeler ve sektör haberleri gibi faktörleri takip ederek, kısa pozisyon almanızı destekleyen bir analiz yapın.
2. Risk Yönetimi:
   • Kısa pozisyon almadan önce, potansiyel riskleri belirleyin ve risk yönetimi stratejileri oluşturun.
   • Stop-loss emirleri (zararı kabullenerek işlemi kapatmak) kullanarak olası zararları sınırlayın ve bir risk-getiri oranını göz önünde bulundurun.
3. Aracı Kurum Seçimi:
   • Kısa pozisyon açmak için öncelikle bir aracı kurum seçmeniz gerekir. Çoğu aracı kurum, kısa pozisyon almanıza olanak tanır. Ancak, bazı enstrümanlar veya piyasalar için kısıtlamalar olabilir, bu nedenle uygun bir aracı kurumu seçmek önemlidir.
   • Aracı kurum seçerken, komisyon oranları, platform kullanım kolaylığı ve finansal güvenilirlik gibi kriterleri göz önünde bulundurmanız önemlidir.
4. Hesap Finansmanının Ayarlanması:
   • Kısa pozisyon alabilmek için hesabınızın yeterli miktarda finanse edilmiş olması gerekmektedir. Çünkü kısa pozisyon almak, bir varlığı ödünç almayı içerir ve bu da başlangıçta belirli bir teminat gerektirir.
   • Kısa pozisyon açmak için aracı kurumdan varlığı ödünç almanız gerekir. Aracı kurum, varlığın değerine ve yatırımcının risk profiline bağlı olarak bir marjin (kaldıraç) oranı belirleyecektir. Marjin, yatırımcının borç alabileceği maksimum tutarı belirler.
5. Kısa Pozisyon Alım Emrinin İletilmesi:
   • Seçtiğiniz aracı kurumun platformunu kullanarak, kısa pozisyon almak istediğiniz enstrüman için bir satış emri verin.
   • Satış emri verirken, kaç birim veya kontrat satacağınızı belirtin ve işlemi gerçekleştirin.
6. Pozisyonu Takip Etme:
   • Kısa pozisyon açtıktan sonra piyasa koşullarını yakından takip edin. Hedef fiyatlarınızı ve stop-loss seviyelerinizi güncelleyin.
7. Pozisyon Kapatma:
   • Kısa pozisyon almanızın amaçlarına ulaşıldığında veya risk yönetimi stratejileriniz devreye girdiğinde, pozisyonunuzu kapatın.
   • Kapatma işlemi, aynı miktarda varlığı piyasadan geri almak suretiyle gerçekleşir.
   • Geri alım işlemini yaparken, piyasa fiyatını ve işlem hacmini göz önünde bulundurmanız önemlidir.
8. Performans Değerlendirmesi:
   • Kısa pozisyon almanın ardından, işleminizin performansını değerlendirin. Elde ettiğiniz kârı veya zararı analiz ederek gelecekteki stratejilerinizi iyileştirin.
   • Kâr, varlığın satış fiyatı ile geri alış fiyatı arasındaki farktan oluşur. Zarar ise, varlığın geri alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farktan oluşur.

Kısa Pozisyon Alım Örneği

Şirket: ABC Teknoloji

Mevcut Fiyat: 100 TL

Tahmin: Fiyatın önümüzdeki birkaç ay içerisinde 80 TL’ye düşeceği

Adımlar:

1. Aracı kurum: Yatırımcı, aracı kurumunda bir hesap açar ve hesabına 10.000 TL yatırır.
2. Marjin: Aracı kurum, %50 marjin (kaldıraç) oranı belirler. Bu, yatırımcının 10.000 TL x 2 = 20.000 TL değerinde kısa pozisyon açabileceği anlamına gelir.
3. Borç alma: Yatırımcı, aracı kurumdan 200 adet ABC Teknoloji hissesi (20.000 TL / 100 TL) ödünç alır.
4. Satış: Yatırımcı, hisseleri 100 TL’den piyasada satar ve 20.000 TL elde eder.
5. Fiyat Düşüşü: Birkaç ay sonra, ABC Teknoloji hissesinin fiyatı 80 TL’ye düşer.
6. Geri Alım: Yatırımcı, 200 adet ABC Teknoloji hissesini 80 TL’den piyasadan geri alır ve 16.000 TL öder.
7. Kâr Hesaplama: Yatırımcı, 20.000 TL – 16.000 TL = 4.000 TL kâr elde eder.

Kısa Pozisyon Alınırken Dikkat Edilmesi Gerekilen Hususlar Nelerdir?

1. Risk Yönetimi:
   • Kısa pozisyonlar, potansiyel olarak büyük zararlara neden olabilir. Bu nedenle, yatırımcılar risklerini iyi yönetmelidir. Stop-loss emirleri kullanarak potansiyel zararları sınırlamak önemlidir.
2. Araştırma ve Analiz:
   • Kısa pozisyon almadan önce, temel ve teknik analiz yöntemleriyle detaylı bir piyasa araştırması yapılmalıdır. Şirket haberleri, ekonomik veriler ve sektörel gelişmeler göz önünde bulundurulmalıdır.
3. Piyasa Likiditesi:
   • Kısa pozisyonlar, likiditenin düşük olduğu durumlarda risklidir. Yatırımcılar, pozisyonlarını likit piyasa koşullarında açmalı ve kapatmalıdır. İşlem hacminin düşük olduğu durumlarda fiyat dalgalanmaları artabilir.
4. Haber ve Olay Takibi:
   • Kısa pozisyon almadan önce, şirketle ilgili önemli olayları ve gelişmeleri takip etmek önemlidir. Eğer şirketle ilgili olumsuz bir haber veya etkinlik bekleniyorsa, bu durum kısa pozisyon almayı destekleyebilir.
5. Kaldıraç Kontrolü:
   • Kısa pozisyonlar kaldıraçlı işlemlerle gerçekleştirilebilir. Ancak yüksek kaldıraç kullanımı, zararları da artırabilir. Kaldıraç kullanımını dikkatli ve kontrollü bir şekilde yönetmek önemlidir.
6. Vade Süreleri:
   • Kısa pozisyonlar genellikle kısa vadeli stratejileri ifade eder. Yatırımcılar, vade sürelerini dikkatlice belirlemeli ve pozisyonlarını belirlenen stratejiye uygun olarak açmalıdır.
7. Faiz Maliyetleri:
   • Kısa pozisyon almak, genellikle varlığın ödünç alınması gerektiği için faiz maliyetleri içerebilir. Bu maliyetler dikkate alınmalı ve potansiyel kâr/zarar hesaplamalarında göz önünde bulundurulmalıdır.
8. Piyasa Psikolojisi:
   • Piyasa duyarlılığını anlamak ve psikolojik faktörleri göz önünde bulundurmak önemlidir. Kısa pozisyon almak, piyasa beklentilerinin aksi yönde geliştiğinde stresli olabilir, bu nedenle psikolojik hazırlık önemlidir.

Bu hususlar, yatırımcıların kısa pozisyon alırken dikkate almaları gereken önemli noktalardır. Her yatırımcı, kendi stratejileri ve risk toleransına uygun olarak bu faktörleri değerlendirmelidir.