Borsa (1992): Türkiye’nin Borsa Temalı İlk Televizyon Dizisi ve Yayın Hikayesi
Ülkemizde daha önce çekilmiş bir Borsa dizisi olduğunu biliyor muydunuz? Yazımızın başlığında da yer vermiş olduğumuz üzere, ülkemizde “Borsa“ temalı ilk televizyon dizisi 1992 yılında yayınlandı. Dizi, “Borsa Kralı“ olarak tanınan ve 2022 yılında hayatını kaybeden Nasrullah Ayan’ın, 1987 yılında İsviçre’deki yatırımcılarla birlikte kurmuş olduğu Türkinvest AOG (Asya Okyanusya Grubu) Menkul Kıymetler A.Ş.‘nin sponsorluğu ve Hürriyet Production ortak yapımı ile televizyon ekranlarında izleyicisiyle buluştu.
Borsa hayatında başından geçenleri, edindiği tecrübeleri, 1980’li ve 1990’lı yıllarda Türkiye ekonomisinde yaşanılan gelişmeleri ele aldığı ve lakabı “Borsa Kralı“ ismini taşıyan kitabı 2017 yılında Sorun Yayınları tarafından yayımlandı. Kitap, yayınlanmasının ardından okurlar tarafından oldukça ilgi gördü ve beğenildi. Nasrullah Ayan, aynı zamanda kitabında TürkInvest şirketini satın almasının ardından finansal piyasalarda yaşanılan olaylara da yer veriyor.
TurkInvest sponsorluğu ve Hürriyet Production ortak yapımı ile yayınlanan dizinin yönetmen koltuğunda Kartal Tibet yer alıyor. Oyuncu kadrosunda ise Nurseli İdiz, Mahir Günşıray, Haluk Bilginer, Ege Aydan, Nejat İşler, Murat Şen, Yetkin Dikinciler ve İsmail İncekara gibi oyunculuk konusunda oldukça başarılı ve popüler isimler bulunuyor. 1992 yılında yayınlanan ve 11 bölümden oluşan dizi, ülkemizde daha önce benzer bir konuda yapılmış herhangi bir yapım olmaması nedeniyle oldukça değerli.
Bölümlerin tamamı, Nasrullah Ayan tarafından 2019 yılının Aralık ayında YouTube üzerinden yayınlanmış olsa da, daha sonrasında gelen telif hakkı şikayeti nedeniyle bölümler Nasrullah Ayan tarafından kanaldan kaldırılmıştır.
Diziye gelecek olursak, yukarda bahsetmiş olduğumuz üzere, oyunculuk konusunda dünya çapında ismini duyurmuş Haluk Bilginer ve Nejat İşler gibi ünlü ve başarılı oyuncuların yer aldığı dizi, dönemin ekonomisinde yaşanılan gelişmeleri, borsada gerçekleşen işlemleri ve spekülasyonları, yatırım şirketleri arasındaki rekabeti ve bu doğrultuda insan ilişkilerini konu ediniyor.
Daha önce sitemizde yayınladığımız, “Borsa İstanbul’un Tarihi Gelişimi ve Türkiye Ekonomisindeki Önemi“ isimli yazımızda da detaylı bir biçimde yer vermiş olduğumuz üzere, elektronik sistemlere geçilmeden önce, 1980’li ve 1990’lı yılların neredeyse ortasına kadar borsada alım ve satım işlemleri “tahta“ adı verilen bir sistemle gerçekleştiriliyordu. Bu sisteme tahta adı verilmesinin sebebi ise, borsa salonunda bulunan büyük tahtaların üzerine, borsada işlem gören hisse senetlerinin adı ve fiyat bilgisinin yazılmasından kaynaklanıyordu. Bu hisse senetlerinde alım veya satım işlemi yapmak isteyen yatırımcılar veya spekülatörler, çalıştıkları aracı kurumlar vasıtasıyla emirlerini iletirlerdi. Aracı kurum çalışanları -diğer bir ismiyle broker– bu emirleri tahta üzerindeki fiyatlarla eşleştirmeye çalışırlardı. Bu süreç oldukça yavaş ilerliyordu.
Yaşanılan teknolojik gelişmeler sonucunda, 1990’lı yılların ortalarında tahta sistemi kaldırıldı ve işlemler elektronik ortamda yapılmaya başlandı. Bu bakımdan Borsa dizisi, 1990’lı yıllardan bugüne kadar yaşanılan teknolojik gelişmeleri de gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda, dizide kullanılan o dönemin teknolojik ürünleri, arabaları ve dinlenilen popüler müziklerinin de yer alması, bazı kişiler açısından diziyi “nostalji“ havasında hissettirebilir.
Türkiye’nin televizyon tarihinde yayınlanmış dizileri incelediğimiz zaman, 1992 yılında yayınlanan Borsa dizisi, Türk televizyon tarihinde yayınlanmış ilk borsa ve finans temalı televizyon dizisi olma özelliği taşımaktadır. Ancak “Borsa“ dizisi, yayınlandığı dönemde beklenen ilgiyi görmedi. Yalnızca 11 bölümden oluşan dizi, kısa bir süre sonra yayından kaldırıldı. Bunun başlıca nedeni, Türkiye’de 1990’ların başında borsa ve finans konularının geniş bir kitle tarafından tam olarak anlaşılmaması ve dizinin hitap ettiği kitlenin dar olmasıydı. Türkiye’de 1990’lı yıllarda Sermaye ve Finans Piyasaları yeni yeni gelişmeye başlıyordu. 1993 yılında, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) elektronik işlemlere geçiş yapılmıştı. 2000’li yıllar ise İMKB’nin teknolojik gelişmeler ve kurumsal dönüşüm konularında hızlandığı yıllardı.
Yayınlanmasının üzerinden yaklaşık olarak 33 sene geçmesinin ardından bile, çeşitli dizilerde borsa ve finans ile ilişkin konulara bazı sahnelerde yer verilmiş olsa da, Türkiye’de doğrudan borsa ve finans temalı başka bir televizyon dizisi yayınlanmamıştır. Televizyon ekranlarında borsa ve finans konulu bir dizinin yer almaması, Türk televizyon tarihinin, finans ve sermaye piyasalarının bir eksikliği olarak günümüzde hâlâ kabul edilmektedir. Bu yönüyle Borsa dizisi, Türkiye’deki finansal konulara dayalı televizyon projelerinin sınırlı örneklerinden biridir.
Dizide, farklı ülkelerde yayınlanmış borsa filmlerinden bazı benzerlikler görmek mümkündür. Özellikle, Haluk Bilginer’in oyunculuğu ve giyim tarzının, 1987 yapımı “Borsa (Wall Street)“ filminin başrolünde yer alan Michael Douglas’ın canlandırdığı Gordon Gekko karakteriyle benzer özellikler taşıdığı söylenebilir. 1987 yılında yayınlanan “Wall Street“ filmi, yayınlandıktan sonraki süreçte dünya genelinde büyük bir yankı uyandırdı. Ayrıca, benzer konularda yayınladığımız, daha fazla dizi, film önerisi ve incelemesi için sitemizin dizi ve film bölümünü inceleyebilirsiniz.
